Nederland is een welvarend land met een open economie, die zwaar leunt op buitenlandse handel. De economie wordt getypeerd door stabiele verhoudingen, gematigde inflatie, een gezond financieel beleid en door zijn belangrijke rol als Europese transportader. Voedselverwerking, chemie, olieraffinage en de fabricage van elektrische apparaten zijn de belangrijkste industriële activiteiten.
In de intensieve, gemechaniseerde land- en tuinbouw werkt weliswaar slechts 4% van de Nederlandse beroepsbevolking , maar er worden door de sector enorme hoeveelheden voedsel voor de voedselverwerkingsindustrie en de export geproduceerd. Na de Verenigde Staten en Frankrijk is Nederland het derde exportland op het gebied van land- en tuinbouwproducten. Over de gehele linie bekeken is Nederland ongeveer de tiende economie van de wereld, na de landen zoals Verenigde Staten, Japan en Duitsland.
De Nederlandse economie is vanaf eind jaren 90 3% of meer gegroeid. Vanaf de eeuwwisseling en met name 2001 is de groei afgenomen. De dotcomcrisis heeft hier onder meer een grote rol gespeeld. Grote ondernemingen zoals KPN en Ahold bleken zich in de jaren van hoogconjuctuur zich te hebben verslikt in dure overnames. De algemene dalende lijn heeft zich doorgezet na de terroristische aanslagen in New York op 11 september 2001. Vooral luchtvaartmaatschappijen en bijbehorende sectoren zijn wereldwijd zwaar getroffen; ook de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen leden verlies.
Het nieuwe belastingstelsel dat begin 2001 is ingevoerd was erop gericht de hoge loonbelastingtarieven te temperen en de fiscale lasten deels over te hevelen naar consumptiegoederen en -diensten. Nederland was één van de eerste landen die het besluit aangaande de euro als Europese munteenheid heeft geratificeerd. Sinds 1 januari 2002 is de munt er het enige wettige betaalmiddel (met overgangsperiode voor inwisseling).
